دانستنی های ایدز AIDS مخفف عبارات Aquired Immune Defficiency Syndrome و به معني «سندرم نقص ايمني اكتسابي » مي باشد که يك بيماري پيشرونده غير قابل درمان است و علت آن ويروسي به نام HIV است، اين بيماري از سال 1986 به عنوان يك بيماري جديد و مشخص شناسايي شد. در حال حاضر هر دقيقه 16 نفر در جهان به اين ويروس آلوده مي شوند. بيش از 90 در صد موارد آلودگي مربوط به كشور هاي جهان سوم و در حال توسعه است .ايدز در حال حاضر چهارمين علت مرگ ومير بشرمي باشد كه پيش بيني مي شود تا سال 2010 مقام اول را از آن خود نمايد . زماني كه ويروس ايدز وارد بدن مي شود ، سلول هاي سيستم ايمني را كه نقش اصلي در دفاع از بدن در مقابل عوامل بيماري زا ايفا مي كنند ، مورد حمله قرار مي دهد و آنها را تخريب مي كند . در نتيجه دفاع بدن در مقابل انواع عوامل بيماري زا ضعيف شده و ميكروب هايي كه در حالت عادي هيچ عارضه اي در فرد ايجاد نمي كنند ، به ناگاه بيماري هاي شديد و كشنده را باعث مي شوند و فرد مبتلا نسبت به ابتلا به انواع بيماري هاي عفوني حساس مي شود . گاهي از زمان ورود ويروس به بدن تا بروز علائم بيماري ماهها و يا سالها طول مي كشد. يعني چه بسيارند افراد به ظاهر سالمي كه در واقع ناقل ويروس ايدز هستند و مي توانند ديگران را آلوده كنند . شايع ترين راه انتقال ايدز در ايران استفاده از سرنگ آلوده توسط معتادين تزريقي ، روابط نامشروع جنسی و يا انتقال خون آلوده است . در كل بايد دانست ترشحات بدن فرد آلوده انتقال دهنده اين ويروس به ديگران است. حتي ثابت شده است مادر آلوده از طريق شير دادن به نوزاد خود مي تواند بيماري را منتقل كند . در ايران حدود 6000 بيمار شناخته شده وجود دارد كه مطمئنا آمار واقعي بسيار بالاتر از اينهاست . به دليل خدمات ناچيزي كه به بيماران مبتلا به ايدز ارائه مي شود و همچنين به علت تصورات نادرست حاكم بر جامعه كه به اين بيماران نه به عنوان يك بيمار نيازمند به كمك بلكه به عنوان يك مجرم محكوم به اعدام نگريسته مي شود ، بيماران تمايلي به معرفي خود ندارند . اين تصور نا بخردانه بزرگترين ضربه را به خود جامعه وارد مي كند . زيرا تا زماني كه افراد مبتلا از واهمه طرد شدن از خانواده و جامعه از مراجعه به مراكز بهداشتي و درماني خودداري مي نمايند، به عنوان منابع بالفعل بيماري تسري دهنده آن در سطح جامعه خواهند بود و روز به روز بر شمار مبتلايان افزوده خواهد شد. بايد دانست كه هرفردآلوده به ويروس اچ-آي-وي ، الزاما مبتلا به ايدز نيست بلكه بايد يكسري معيارهاي شاخص ايدز را بروز دهد تا بگوييم به ايدز مبتلا شده است . تنها نيمي از افراد آلوده به ويروس اچ-آي-وي ، درطي 10 سال به سندرم ايدز مبتلا مي شوند . اين فاصله زماني ازفردي به فرد ديگرمتفاوت است وبه عوامل زيادي منجمله وضعيت سلامتي فرد وعادات بهداشتي وي ارتباط دارد . امروزه به كمك بعضي ازداروها مي توان اين فاصله را طولاني تر كرد . آزمايشاتي كه بطور معمول براي تشخيص اين عفونت بكار مي رود ، براساس جستجوي آنتي بادي هاي ايجاد شده توسط بدن دربرابر ويروس اچ-آي-وي استواراست . ميزان اين آنتي بادي ها دراكثر مردم درطي 3 ماه پس از عفونت قابل شناسايي است. ( بطور متوسط حدود 25 روز پس از تماس ) . اما در بعضي موارد ممكن است اين زمان به 6 ماه هم برسد . بنابراين درحال حاضر پيشنهاد مي شود كه 6 ماه پس از تماس احتمالي ( تماس جنسي واژينال ، مقعدي يادهاني بدون استفاده ازكاندوم و در معتادان استفاده ازسوزن مشترك ) ، براي انجام آزمايش مراجعه كند . نكته بسيارمهمي كه نبايد فراموش شود اين است كه درطي اين 6 ماه نبايد خود وديگران را درمعرض ويروس اچ-آي-وي قرار دهيد . شناخت راههاي انتقال بيماري در پيشگيري از آلودگي بسيار موثر است . ويروس مولد ايدز از چند راه عمده زير ، از فرد آلوده به شخص سالم منتقل مي شود: الف - سرايت از راه تماس جنسي : شايعترين راه سرايت آلودگي، تماس جنسي است . ويروس ممكن است از فرد آلوده به شريك جنسي اش منتقل بشود(مرد به مرد، مرد به زن و زن به مرد). سرايت از زن به زن هم امكان دارد آلودگي از راه تماس جنسي 80 درصد كل موارد را شامل مي شود كه بيشتر از 70 درصد آن از راه تماس با جنس مخالف و 10 درصد آن از طريق همجنس بازي است. وجود بيماريهاي مقاربتي ديگر مانند سوزاك سيفیليس و همچنين زخمهاي دستگاه تناسلي ، خطر آلودگي را چند برابر میکند. بنابر اين توجه به اين مهم و درمان فوري آنها بايد مد نظر قرار گيرد . زنان، بيشتر در معرض خطر آلودگي بوسيله شريك جنسي خود قرار دارند ، زيرا احتمال انتقال از مرد به زن بيشتر از زن به مرد مي باشد. ب - استفاده از سوزن مشترك با فرد آلوده . ج - ازمادر آلوده به جنين درداخل رحم ويا حين زايمان ويادرطي شيردهي . د- علاوه بر آن ويروس مي تواند از راه مصرف خون ويا فاكتورهاي انعقادي آلوده هم منتقل شود . انتقال اين ويروس از طريق مايعات زير به اثبات رسيده است : الف - خون . ب - مني . پ - ترشحات واژن . ت - شير مادر . ث - هرمايع ديگري درداخل بدن كه حاوي خون باشد . ايدز از راه هاي زير قابل سرايت نيست: 1- تماس معمولي افراد در منزل يا اجتماع با بيمار 2- دست دادن 3- استفاده از وسايل غذا خوري مشترك مانند بشقاب، ليوان، قاشق و چنگال و… 4- استفاده از استخر هاي عمومي و يا توالت عمومي 5- آغوش گرفتن و يا بوسيدن صورت 6 - عطسه و سرفه 7- دستگيره درب ، گوشي تلفن و ميله اتوبوس 8- استفاده از البسه دست دوم 9- آب و غذا 10- تماس با اشك و عرق بيمار 11- استفاده از وسيله نقليه مشترك 12- نيش حشرات گروه هاي زير بيشتر درمعرض خطر قرار دارند : معتادين تزريقي كه از سرنگ و سوزن بطور مشترك استفاده مي كنند كه اين مسئله در زنداني ها بيشتر مشاهده مي شود . همسران افراد مبتلا. شركاي جنسي افراد مبتلا. افرادي كه شركاي جنسي متعدد دارند . زنان فاسد و بدكار. هم جنس بازان و يا زن و مردي كه تماسهاي جنسي خارج از روابط زناشوئي دارند . مبتلايان به هپاتيت(ورم كبد) يا مبتلايان به سل. خالكوبي هاي دسته جمعي . مبتلايان به بيماريهاي آميزشي و بخصوص افراد داراي زخمهاي تناسلي . ملوانان و رانندگان عبوری ا زمرزها. فرزندان مادران آلوده . جوانان علائم ويروس ايدزچيست؟ ايدز در شخص بالغ با وجود دست كم دو علامت اصلي همراه با حداقل يكي از نشانه هاي فرعي زير مشخص مي شود ، مشروط بر اينكه براي نارسايي ايمني و نقص دستگاه دفاعي بدن علت مشخص از قبيل سرطان ، سوء تغذيه شديد و يا ساير علل شناخته شده وجود نداشته باشد. علائم اصلي: 1- كاهش وزن بيشتر از10 درصد وزن بدن 2- اسهال مزمن که بيشتراز يك ماه طول کشیده باشد 3 - تبهاي متناوب يا ثابت بيش از يك ماه علائم فرعي: 1- سرفه پايدار به مدت بيش از يك ماه 2- عفونت پوستي منتشر همراه با خارش 3- تبخالهاي عود كننده 4- برفك دهاني 5- عفونت تبخالي مزمن پيشرونده و منتشرو بزرگ شدن عمومي غدد لنفي آلودگي به ويروس ايدز دليل ابتلا به بيماري ايدز نيست ولي سرانجام تقريباً بطور اجتناب ناپذيري به بيماري ايدز منتهي مي شود. مقصود از آلودگي به ويروس ايدز اين است كه ويروس وارد بدن انسان شده است ولي هنوز تغييراتي كه علائم بيماري را به بار مي آورد ، ايجاد نكرده است. يكي از اولين راه هاي شناخت يك بيماري ، شناخت علائم و مراحل مختلف سير بيماري است . با اين شناسايي ميتوان از گسترش و توسعه بيماري در مراحل اوليه جلوگيري نمود .علائم آلودگي بيماري ايدز بسيار پيچيده است و داراي مراحل چندي است كه الزاماًهمه آنها در افراد آلوده مشاهده نمي شود. اين مراحل عبارتند از: مرحله اول - عفونت حاد: در اغلب موارد در صورتي كه تعداد كافي ويروس ايدز وارد بدن فردي شود ، بعد از چند هفته علائمي نظير تب ، گلودرد، بزرگي غدد لنفاوي ، درد مفاصل و عضلات ، سر درد، ضعف و بي حالي، بي اشتهايي ، تهوع و استفراغ، كاهش وزن، اسهال و گاهي دانه هاي جلدي و يا تظاهرات عصبي ظاهر ميگردد. اين علائم اختصاصي نبوده و شباهت كاملي با نشانه هاي بسياري ازبيماريهاي ديگر دارد . چون خود بخود ظرف يك تا دو هفته بهبودي حاصل ميگردد ، كمتر اتفاق مي افتد كه بيماري دراين دوره تشخيص داده شود. بعلاوه از هنگام ورود ويروس ايدز تا مثبت شدن نتيجه آزمايشگاهي كه نشانگر آلودگي فرد است حدود 2تا 12 هفته و گاهي تا16 ماه طول مي كشد. در اين فاصله زماني ، فرد آلوده بوده و ممكن است سايرين را آلوده كند و متاسفانه به روشهاي آزمايشگاهي فعلي نمي توان بوجود آن پي برد. مرحله دوم - بدون علامت: پس از بهبودي خود بخودي مرحله حاد، بيمار وارد مرحله بدون علامت مي شود كه بر حسب نوع ويروس آلوده كننده از10تا17 سال طول مي كشد. در اين مدت شخص آلوده هيچگونه علامتي از بيماري را بروز نمي دهد و به ظاهر كاملاً سالم است ولي براي ديگران آلوده كننده مي باشد . اين مرحله نزد كودكان كوتاهتر است. در اين دوره آزمايش خون مثبت است. كنترل انتشار ويروس در اين مرحله مشكل مي باشد . مرحله سوم - بزرگي منتشر و پايدار غدد لنفاوي: دراين مرحله غدد لنفاوي بزرگ شده و به شكل قرينه و بدون درد در بيش از دو نقطه بدن بجز ناحيه كشاله ران ظاهر مي شود و حداقل 3ماه باقي مي مانند. مرحله چهارم - مرحله قبل از ايدز و حالات وابسته به ايدز:قبل از بروز علائم نهايي ايدز در بيمار ، عوارضي ظاهر مي شود كه به آن علائم مربوط به ايدز مي گويند و عبارتند از : 1. كاهش وزن بيشتر از10درصد وزن سابق 2. اسهال به مدت بيشتر از يك ماه 3. تب به مدت بيشتر از يك ماه 4. عرق شبانه 5. خستگي، بي حالي و ضعف اين علائم را مقدمه استقرار كامل ايدز كه پايان طيف بيماري مي باشد ، به حساب مي آورند . در برخي موارد بي قراري، بي اشتهايي، دل درد ، سردرد وجود دارد و تغييرات عصبي منجر به از دست دادن حافظه و آسيب اعصاب محيطي مي شود. اين علائم معمولاً متناوب است ولي كاهش وزن در اكثر بيماران وجود دارد و پيشرونده هم مي باشد . بسياري از بيماران در اين مرحله دچار ضايعات پوستي، مخاطي و ضايعات دائم و يا عود كننده دهاني و يا ناحيه تناسلي به علت ويروسهاي مختلف مي شوند. مرحله پنجم- ايدز: ايدز به مرحله نهايي آلودگي ايدز گفته ميشود. در اين مرحله به علت كاهش شديد قدرت دفاعي بدن، شخص مستعد ابتلا به بسياري عفونتهاي و سرطانها مي شود كه علائم بسيار متنوعي دارند و درنهايت بيمار را از پاي در مي آورند. حدود 25درصد افراد پس از 5سال ،25درصد پس از 10سال و حدود25درصد پس از 15سال از ورود ويروس به بدن دچار ايدز مي شوند . يعني در مجموع حدود 75درصد افراد آلوده پس از 15سال به مرحله ايدز مي رسند. در مورد اين مساله كه بالاخره 25درصد باقيمانده چه سرنوشتي دارند و چه زماني وارد مرحله ايدز مي شوند بحث وجود دارد. ولي آنچه كه مسلم است فرد آلوده ، حتي اگر ديرتر هم وارد مرحله بيماري شود، همواره براي سايرين آلوده كننده باقي مي ماند. ايدز بر روي تمامي دستگاهها واندام هاي بدن مانند تنفس ،گوارش، عضلاني، عصبي، پوست و مخاط، گوش و حلق و بيني و …اثر مي گذارد. پس از رسيدن به مرحله نهايي ايدز، متوسط طول عمر در بالغين حدود 5/2 سال است و بيمار نهايتاً به علت يكي از عفونتهاي فرصت طلب و يا سرطانها از پا در مي آيد . درمان بيماري ايدز تمامي دستگاههاي بدن را گرفتار مي كند. با تشخيص به موقع و بجا و بدنبال آن با بكار بستن درمانهاي نگهدارنده و مراقبتهاي صحيح مي توان تا حد قابل توجهي از مشكلات بيمار كاست و شرايط مناسبتري را براي زندگي وي فراهم نود. متاسفانه بيماري ايدز درمان قطعي ندارد . براي عفونتهاي فرصت طلب و سرطانها مي توان درمانهاي لازم را بكار برد و با داروهاي مخصوص دستگاه دفاعي بدن را تقويت نمود . تاكنون واكسن موثري براي جلوگيري از بيماري پيدا نشده است. راههاي پيشگيرى چون بيماري واكسن و درمان موثري ندارد و آلودگي به ويروس ايدز نهايتاً به بيماري ايدز منتهي ميشود كه كشنده است ، بنابر اين تنها راه مبارزه ، بكاربردن روشهاي پيشگيري از آلودگي است كه عباتند از: به منظور پيشگيري از سرايت بيماري از راه تماس جنسي : خويشتن داري و دوري از تماسهاي جنسي مشكوك در دوران تجرد، پاي بندی به اصول اخلاقي و خانوادگي پس از ازدواج، وفاداري به همسر و عدم بي بندوباري و پرهيز از انحراف جنسي و روابط جنسي غير مطمئن، استفاده از كاندوم، اجتناب از رابطه جنسي مقعدي. با كنترل خون و فرآورده هاي خوني، احتمال سرايت آلودگي از اين راه بسيار کم مي شود. اجتناب از استفاده مجدد از سرنگهاي يك بار مصرف و عدم استفاده از سرنگهاي مشترك در بین معتادان. عدم استفاده از مسواك مشترك ویا اجتناب از بكار بردن تيغ ريش تراش يكبار مصرف ديگران . در حال حاضر تنها راه پيشگيري از سرايت آلودگي مادر به فرزند ، عدم بارداري زن آلوده و استفاده از وسايل يشگيري از حاملگي است. بیست پرسش درباره ایدز 1 – ويروس اچ-آي- وي ازكجا آمده است ؟ واقعا نميدانيم، البته نظريه هاي مختلفي در اين باره پيشنهاد شده كه تابحال هيچ كدام به اثبات نرسيده است . تنها مي دانيم كه براي اولين بار اين ويروس درنمونه خوني كه ازفردي درسال 1959 تهيه شده بود مشاهده شده است . آناليز ژنتيكي اين نمونه خون پيشنهاد كرده است كه ويروس اچ-آي-وي احتمالا از يك ويروس منفرد دراواخر دهه 1940 منشا گرفته است . 2 - ازكجا بفهميم كه به عفونت ويروس اچ-آي-وي مبتلا شده ايم وعلايم آن چيست ؟ تنهاراه تشخيص آلودگي به ويروس اچ-آي-وي ، آزمايش است ونمي توان تنها به وجود علايم احتمالي اكتفا كرد وخوب است بدانيم كه بسياري ازافراد آلوده به اين ويروس ممكن است تامدت زيادي علامتي نداشته باشند . به هر حال ، علايم زير را مي توان به عنوان نشانه هاي هشدار دهنده ابتلا به ايدز درنظر گرفت : الف - كاهش سريع وزن . ب - سرفه خشك . پ - تب عود كننده ويا تعريق زياد شبانگاهي . ت - ضعف شديد غير قابل توجيه . ث - بزرگ شدن غده لنفي درزير بغل ، كشاله ران ويا گردن . ج - اسهالي كه بيش از يك هفته طول كشيده باشد . چ - نقاط سفيد رنگ يا لكه هاي غير طبيعي بر روي زبان ، دهان ويا گلو . ح - پنوموني يا ذات الريه . خ - لكه هاي قرمز، صورتي يا ارغواني رنگ رو ویا زیر پوست يا درون دهان ، بيني ويا پلك چشم . د - از دست دادن حافظه ، افسردگي وساير اختلالات عصبي . تذکر: هركدام از علايم فوق ممكن است مربوط به بيماري هاي ديگري به غير از ايدز باشد . بديهي است كه تشخيص ايدز براساس وجود شاخص هاي ويژه اي است كه فقط بر عهده پزشك معالج است . 3. چگونه بفهمیم اطرافيانمان آلوده به ويروس اچ-آي-وي هستند يانه ؟ هيچ گاه نمي توانيد فقط با نگاه به اطرافيانتان به اين مورد پي ببريد . هرفرد ظاهرا سالمي كه درمحل كار ، مدرسه ، استاديوم ورزشي ، خيابان و ... ملاقات مي كنيد ، ممكن است بدون آنكه حتي خود آگاه باشد ناقل اين ويروس باشد ودر حالي كه واقعا سالم به نظر مي رسد ، ويروس را به فرد ديگري منتقل كند . 4. پس از يك تماس جنسي مشكوك ويا استفاده از سوزن مشترك ، چه زماني بايد براي انجام آزمايش از نظر ويروس اچ-آي-وي مراجعه كنيم ؟ آزمايشاتي كه بطور معمول براي تشخيص اين عفونت بكار مي رود ، براساس جستجوي آنتي بادي هاي ايجاد شده توسط بدن دربرابر ويروس اچ-آي-وي است . ميزان اين آنتي بادي ها دراكثر مردم درطي 3 ماه پس از عفونت قابل شناسايي است ( بطور متوسط حدود 25 روز پس از تماس ) . اما در بعضي موارد ممكن است اين زمان به 6 ماه هم برسد . بنابراين درحال حاضرپيشنهاد مي شود كه در فواصل 3 و 6 و نهایتا 12 ماه پس از تماس احتمالي ، ( هرگونه تماس جنسي محافظت نشده ويااستفاده ازسوزن مشترك ) ، براي انجام آزمايش مراجعه كنید . نكته بسيارمهمي كه نبايد فراموش شود اين است كه درطي اين مدت ، نبايد خود وديگران را درمعرض ويروس اچ-آي-وي قرار دهيد . 5 - اگرآزمايش ويروس اچ-آي-وي در فردی مثبت گزارش شود چه باید کرد ؟ آزمايش مثبت به معناي ايدز نيست . لذا هرچه زودتر، اقدامات زير را در جهت محافظت از سلامتي خود انجام دهيد. بايد دانست اين اقدامات هرچه زودتر انجام شوند، مي توانند شروع بيماري ايدز را به تاخير اندازند . بعضي از مهمترين اقداماتي كه بايد سريعا انجام دهيد به قرار زير است : الف - حتي اگر احساس بيماري نمي كنيد وهيچ کدام ازعلايم باليني مربوط به ايدز را نداريد ، به پزشك بويژه كسي كه دردرمان وبرخورد با ايدز تجربه داشته باشد مراجعه كنيد . ب - آزمايش توبركلوز يا سل را انجام دهيد . شما ممكن است دچار عفونت سل باشيد بدون آنكه خبرداشته باشيد . عفونت تشخيص داده نشده سل دريك فرد مبتلا به ويروس اچ-آي-وي مي تواند بيماري سل شديدي را ايجاد كند در حالي كه اگر سريعا تشخيص داده شود مي تواند بطور موفقيت آميزي درمان يا كنترل شود . پ - مصرف سيگار، مقادير زياد مشروبات الكلي ويا داروهاي غير قانوني ( نظير كوكايين ) مي تواند سيستم ايمني بدن شمارا تضعيف كند . لذا مصرف اين مواد را متوقف كرده ويا كاهش دهيد . 6 - منظور از عفونت هاي فرصت طلب در ايدز چيست ؟ بيماري ايدز ، قدرت سيستم دفاعي بدن راكاهش مي دهد تا جايي كه بعضي از ميكروبهايي كه معمولا درافراد سالم (به علت كفايت سيستم ايمني) قادر به ايجاد عفونت وبيماري نيستند ، درمبتلايان به ايدز ، بدن را مورد هجوم خود قرار مي دهند . ازاين روي ، به آنها عفونت هاي فرصت طلب اطلاق مي شود . 7 - كاندوم هاي لاتكس چقدر درپيشگيري از انتقال ويروس اچ-آي-وي موثراند ؟ بر طبق پژوهش هاي انجام شده برروي افراد سالمي كه با افراد ناقل اين ويروس تماس جنسي داشته اند، 98 % از آنهايي كه بطور منظم وبه روش صحيح از كاندوم لاتكس استفاده مي كرده اند به ويروس آلوده نشده اند . لذا كاندوم لاتكس درصورت استفاده منظم، مي تواند تاحد زيادي ازخطر انتقال ويروس اچ-آي-وي بكاهد . 8 - آيا بوسيدن بادهان باز ، ويروس اچ-آي-وي را منتقل مي كند ؟ بوسيدن تر يا بوسيدن با دهان باز خطر كمي دارد چون بزاق دهان حاوي ويروس اچ-آي-وي نيست .البته درمواردي كه طولاني باشد ممكن است باعث ايجاد خراش دردهان يا لب شده و ويروس را منتقل كند . علاوه بر آن ، بعضي افراد گاهگاهي خونريزي خفيف از لثه يازخمهاي كوچك دردهان دارند كه مي تواند عامل انتقال ويروس اچ-آي-وي باشد. 9 - آيا ارتباطي بين انتقال ويروس اچ-آي-وي وسايربيماري هاي مقاربتي وجود دارد ؟ بلي . آنهايي كه به يك بيماري مقاربتي بويژه انواعي كه باعث ايجاد زخم باز برروي پوست مي شوند ( نظير سيفيليس ، تبخال و شانكروئيد ) مبتلا هستند ، بيشتراز افراد سالم درمعرض ابتلا به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند چون وجود شكاف وزخم باز دراعضاي تناسلي ، احتمال ورود ويروس را بيشتر مي كند حتي آنهايي كه به انواعي ازبيماري هاي مقاربتي مبتلايند كه باعث ايجاد زخم وشكاف باز درعضو جنسي نمي شود ( نظير كلاميديا ويا سوزاك ) نيز بيشتر از افراد سالم درمعرض ابتلا به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند ، چراكه بيماري مقاربتي مي تواند باعث برانگيخته شدن يك پاسخ ايمني موضعي درناحيه تناسلي شودكه انتقال ويروس اچ-آي-وي را راحت ترمی سازد. علاوه بر آن بايد دانست كه اگر فرد مبتلا ، به يك بيماري مقاربتي ديگر نيز مبتلا باشد ، 5 برابر بيش از آنهايي كه ويروس اچ-آي-وي را به تنهايي دارند مي تواند ويروس فوق را به ديگران منتقل كند . 10 - آيا ويروس اچ-آي-وي ازطريق تماس هاي اتفاقي منتقل مي شود ؟ خير . اين ويروس درطي فعاليت هاي روزمره درمحيط كاري منتقل نمي شود ، منجمله : الف - تماس هاي اجتماعي روزمره شامل دست دادن ، روبوسي ( بر روي گونه ) ويا بوسيدن دست ودرآغوش گرفتن دوستان . ب - ورزش وكار . پ - خوابيدن دريك اتاق ويا نفس كشيدن درهواي مشترك ( محيط كار ، اتومبيل و ... ) . ت - ظروف غذا يانوشيدني مشترك ، دستگيره درب ، استفاده از آب مشترك درشستشو ، شنا در استخر مشترك . ث - آب دهان انداختن ، عطسه وسرفه . ج - عرق بدن واشك . چ - گزش پشه ياساير حشرات. 11 - آيا ويروس اچ-آي-وي از طريق حيوانات خانگي منتقل مي شود ؟ خير . 12 - آيا ويروس اچ-آي-وي درحين خالكوبي واعمال مشابه منتقل مي شود ؟ بلي . لذا توصيه مي شود براي جلوگيري از اين خطر ، تمام وسايلي كه با آنها به داخل پوست نفوذ مي شود بعد از مصرف يا طور امن دفع شوند ويا آنكه كاملا ضد عفوني واستريل شوند . 13 - آيا شاغلين حرفه های پزشکی و بهداشتي درخطر ابتلا به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند ؟ خطر ابتلا دراين افراد بسيار پايين است بويژه درصورتي كه احتياط هاي لازم را مراعات نمايند . تنها خطر دراين افراد ، انتقال ويروس از راه آسيب هاي اتفاقي ناشي از سوزنها وساير تجهيزات ووسايل تيز آلوده به ويروس است كه حتي اين خطرنيز بسياركم است چراكه براساس تخمين دانشمندان،احتمال آلودگي از طريق جراحت اتفاقي سوزن ، كمتر از 1 % است . 14. آيا مراجعه كنندگان به مطب پزشكان ودندانپزشكان درمعرض خطر آلودگي به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند ؟ چنين خطري وجود دارد ولي احتمال وقوع آن بسيار نادر است . بر اساس گزارش مركز كنترل وپيشگيري بيماريها ( سي – دي – سي ) در سال 1990 ، يك دندانپزشك آلوده به ويروس اچ-آي-وي ، ويروس را به 6 نفر منتقل كرده است . 15 - آيا درهنگام مسابقات ورزشي احتمال سرايت ويروس اچ-آي-وي وجود دارد ؟ دراين باره مدركي وجود ندارد.به هرحال، خطر بسيار كمي دراين رابطه وجود دارد كه مربوط به ورزشهايي است كه درطي آن ، بدن دو ورزشكار با هم تماس مي يابد وآنهم هنگامي كه فرد آلوده داراي زخم وخونريزي بربدن خود باشد . 16 - آيا ويروس اچ-آي-وي ازطريق نيش پشه منتقل مي شود ؟ خير . از ابتداي شروع اپيدمي ايدز تابحال هيچ مدركي دال براحتمال انتقال ويروس اچ-آي-وي از اين طريق بدست نيامده است. نتايج تجربيات ومشاهدات بر روي عادات وشيوة گزش حشرات نشان داده است كه هنگامي كه پشه اي فردي را مي گزد ، درنوبت بعدي خون مكيده شده ازفرد قبلي را به فرد ديگري وارد نمي كند بلكه بزاق خود را بعنوان يك لوبريكانت درناحيه گزش وارد مي كند . بايد دانست بيماري هايي نظير تب زرد ومالاريا ازطريق بزاق انواعي از پشه ها منتقل مي شوند ولي همانطور كه ذكر شد ، اين مسئله درمورد ويروس اچ-آي-وي صدق نمي كند . از آن گذشته ، ويروس اچ-آي-وي فقط براي زمان كوتاهي مي تواند دربدن پشه زنده بماند وبرخلاف عامل مالاريا دربدن پشه رشد وتكثير نمي يابد . امروزه دليلي وجود ندارد كه حتي از احتمال انتقال مقاديري از خون آلوده به ويروس اچ-آي-وي كه دربخش هايي از دهان پشه باقي مانده است به فرد ديگر ترسي داشته باشيم . دلايل زيادي براي توجيه اين مسئله وجود دارد ازجمله : الف - تنها مقدار اندكي ازخون مكيده شده درسطح دهان حشره باقي مي ماند . ب - افراد آلوده به ويروس اچ-آي-وي سطوح دايما بالايي از ويروس اچ-آي-وي را درجريان خون خود ندارند ج - براساس مشاهدات ، معمولا حشره پس از گزش يك نفر بلافاصله فرد ديگري را نمي گزد بلكه ترجيح مي دهد كه استراحت كند تاخون صرف شده را هضم كند . 17 - افرادي كه ازداروهاي تزريقي استفاده مي كنند ، چگونه خطر ابتلا به عفونت ويروس اچ-آي-وي را كاهش دهند ؟ توصيه مي شود كه هرچه زودتر اين عمل را متوقف كنند ، اما به آنهايي كه نمي توانند يا نمي خواهند اعتياد خود به اين داروها را درمان كنند توصيه مي شود كه : الف - ازسرنگ ، آب وتجهيزات آماده سازي دارو فقط براي يك بار مصرف ، استفاده شود. ب - هرگز از سرنگ ، آب وتجهيزات آماده سازي دارو بصورت مشترك بافرد ديگري استفاده نشود . پ - فقط از سرنگهايي كه از يك منبع مطمئن تهيه شده است ( نظير داروخانه ) استفاده شود . ت - از آب استريل براي تهيه دارو قبل از تزريق استفاده شود . ج - ناحيه تزريق قبلا با يك سواب الكلي تميز شود . چ - بعد از اتمام كار، سرنگ بصورت امن معدوم شود . ح – اگر از سرنگ استريل وساير تجهيزات يكبار مصرف وجود نداشته باشد ، بايد آنها را قبل از استفاده در آب جوشانده وضد عفوني كرد . 18 - اگر تابحال رفتار مخاطره آميزي ازنظر آلودگي به ويروس اچ-آي-وي داشته اید اما بهر دليلي تمايل ندارید براي مشورت به پزشك مراجعه كنید يا آزمايش انجام دهید، لطفا: حتما به پزشك مراجعه كنيد وآزمايشات لازم را براي حصول اطمينان انجام دهيد . درغير اين صورت به گونه اي عمل كنيد كه گويي آلوده به ويروس اچ-آي-وي هستيد يعني خون خود را اهدا نكنيد ، سرنگ خود را به ديگري ندهيد وتماس جنسي نداشته باشيد ويا لااقل ازكاندوم ويا روش هاي تماس جنسي کاملا حفاظت شونده استفاده كنيد. توصيه مهم : جلوگيري ازتماس جنسي مشكوك بهترين راه براي جلو گيري از ابتلا به عفونت ويروس اچ-آي-وي (وساير بيماري هاي مقاربتي) است ولي آنهايي كه فعاليت جنسي دارند لااقل توصيه هاي زير را بكار بندند : الف - تماس جنسي ازطرقي به غير ازتماس واژينال ، مقعدي ويادهاني . ب - مقاربت فقط بايك شريك جنسي سالم . پ - استفاده ازكاندوم هاي لاتكس درهرنوبت . 19- منظور از تماس جنسي سالم چيست ؟ منظوربکارگیری تدابیری است كه شما را از آلودگي هاي منتقله از راه تماس جنسي ، نظير ويروس اچ-آي-وي ، درامان نگاه دارد، این راهها عبارتند از : الف - اساسا تماس جنسي نداشته باشيد . ب - اگر فقط بايك فرد تماس جنسي داشته باشيد ، درحالي كه هيچ كدام ازشما آلوده به ويروس اچ-آي-وي نبوده وشريك جنسي ديگري نداشته باشد . پ - اگر بطور صحيح ازوسائل حفاظتی مناسب مانند كاندوم استفاده كنيد . 20- آيا امكان انتقال از طريق مايعات بدن از قبيل آب دهان وجود دارد ؟ اگر چه مقدار كمي اچ-آي-وي در ساير مايعات بدن از قبيل آب دهان ، مدفوع، ادرار و اشك مشاهده شده اما هنوز در اين مورد كه اچ-آي-وي ميتواند از طريق اين مايعات منتقل شود اطمينان وجود ندارد و موردي مشاهده نشده است. هنوز پزشكان معتقدند كه امكان ابتلا به اچ-آي-وي و ايدز از طريق لمس كردن، استفادهء اشتراكي از وسايلي مانند فنجان و خودكار يا سرفه و عطسه وجود ندارد. اچ-آي-وي ويروسي نيست كه از طريق اماكن عمومي مثل مدرسه ، رستوران و ... منتقل شود. چون ويروس ايدز نمي تواند بمدت طولاني در محيط خارج از بدن به حياط خود ادامه دهد ، تماسهاي عادي در محيط كار ، اجتماع و مدرسه باعث انتقال بيماري نمي شود ويروس ايدز به شدت به حرارت حساس است. AIDS مخفف عبارات Aquired Immune Defficiency Syndrome و به معني «سندرم نقص ايمني اكتسابي » مي باشد که يك بيماري پيشرونده غير قابل درمان است و علت آن ويروسي به نام HIV است، اين بيماري از سال 1986 به عنوان يك بيماري جديد و مشخص شناسايي شد. در حال حاضر هر دقيقه 16 نفر در جهان به اين ويروس آلوده مي شوند. بيش از 90 در صد موارد آلودگي مربوط به كشور هاي جهان سوم و در حال توسعه است .ايدز در حال حاضر چهارمين علت مرگ ومير بشرمي باشد كه پيش بيني مي شود تا سال 2010 مقام اول را از آن خود نمايد . زماني كه ويروس ايدز وارد بدن مي شود ، سلول هاي سيستم ايمني را كه نقش اصلي در دفاع از بدن در مقابل عوامل بيماري زا ايفا مي كنند ، مورد حمله قرار مي دهد و آنها را تخريب مي كند . در نتيجه دفاع بدن در مقابل انواع عوامل بيماري زا ضعيف شده و ميكروب هايي كه در حالت عادي هيچ عارضه اي در فرد ايجاد نمي كنند ، به ناگاه بيماري هاي شديد و كشنده را باعث مي شوند و فرد مبتلا نسبت به ابتلا به انواع بيماري هاي عفوني حساس مي شود . گاهي از زمان ورود ويروس به بدن تا بروز علائم بيماري ماهها و يا سالها طول مي كشد. يعني چه بسيارند افراد به ظاهر سالمي كه در واقع ناقل ويروس ايدز هستند و مي توانند ديگران را آلوده كنند . شايع ترين راه انتقال ايدز در ايران استفاده از سرنگ آلوده توسط معتادين تزريقي ، روابط نامشروع جنسی و يا انتقال خون آلوده است . در كل بايد دانست ترشحات بدن فرد آلوده انتقال دهنده اين ويروس به ديگران است. حتي ثابت شده است مادر آلوده از طريق شير دادن به نوزاد خود مي تواند بيماري را منتقل كند . در ايران حدود 6000 بيمار شناخته شده وجود دارد كه مطمئنا آمار واقعي بسيار بالاتر از اينهاست . به دليل خدمات ناچيزي كه به بيماران مبتلا به ايدز ارائه مي شود و همچنين به علت تصورات نادرست حاكم بر جامعه كه به اين بيماران نه به عنوان يك بيمار نيازمند به كمك بلكه به عنوان يك مجرم محكوم به اعدام نگريسته مي شود ، بيماران تمايلي به معرفي خود ندارند . اين تصور نا بخردانه بزرگترين ضربه را به خود جامعه وارد مي كند . زيرا تا زماني كه افراد مبتلا از واهمه طرد شدن از خانواده و جامعه از مراجعه به مراكز بهداشتي و درماني خودداري مي نمايند، به عنوان منابع بالفعل بيماري تسري دهنده آن در سطح جامعه خواهند بود و روز به روز بر شمار مبتلايان افزوده خواهد شد. بايد دانست كه هرفردآلوده به ويروس اچ-آي-وي ، الزاما مبتلا به ايدز نيست بلكه بايد يكسري معيارهاي شاخص ايدز را بروز دهد تا بگوييم به ايدز مبتلا شده است . تنها نيمي از افراد آلوده به ويروس اچ-آي-وي ، درطي 10 سال به سندرم ايدز مبتلا مي شوند . اين فاصله زماني ازفردي به فرد ديگرمتفاوت است وبه عوامل زيادي منجمله وضعيت سلامتي فرد وعادات بهداشتي وي ارتباط دارد . امروزه به كمك بعضي ازداروها مي توان اين فاصله را طولاني تر كرد . آزمايشاتي كه بطور معمول براي تشخيص اين عفونت بكار مي رود ، براساس جستجوي آنتي بادي هاي ايجاد شده توسط بدن دربرابر ويروس اچ-آي-وي استواراست . ميزان اين آنتي بادي ها دراكثر مردم درطي 3 ماه پس از عفونت قابل شناسايي است. ( بطور متوسط حدود 25 روز پس از تماس ) . اما در بعضي موارد ممكن است اين زمان به 6 ماه هم برسد . بنابراين درحال حاضر پيشنهاد مي شود كه 6 ماه پس از تماس احتمالي ( تماس جنسي واژينال ، مقعدي يادهاني بدون استفاده ازكاندوم و در معتادان استفاده ازسوزن مشترك ) ، براي انجام آزمايش مراجعه كند . نكته بسيارمهمي كه نبايد فراموش شود اين است كه درطي اين 6 ماه نبايد خود وديگران را درمعرض ويروس اچ-آي-وي قرار دهيد . شناخت راههاي انتقال بيماري در پيشگيري از آلودگي بسيار موثر است . ويروس مولد ايدز از چند راه عمده زير ، از فرد آلوده به شخص سالم منتقل مي شود: الف - سرايت از راه تماس جنسي : شايعترين راه سرايت آلودگي، تماس جنسي است . ويروس ممكن است از فرد آلوده به شريك جنسي اش منتقل بشود(مرد به مرد، مرد به زن و زن به مرد). سرايت از زن به زن هم امكان دارد آلودگي از راه تماس جنسي 80 درصد كل موارد را شامل مي شود كه بيشتر از 70 درصد آن از راه تماس با جنس مخالف و 10 درصد آن از طريق همجنس بازي است. وجود بيماريهاي مقاربتي ديگر مانند سوزاك سيفیليس و همچنين زخمهاي دستگاه تناسلي ، خطر آلودگي را چند برابر میکند. بنابر اين توجه به اين مهم و درمان فوري آنها بايد مد نظر قرار گيرد . زنان، بيشتر در معرض خطر آلودگي بوسيله شريك جنسي خود قرار دارند ، زيرا احتمال انتقال از مرد به زن بيشتر از زن به مرد مي باشد. ب - استفاده از سوزن مشترك با فرد آلوده . ج - ازمادر آلوده به جنين درداخل رحم ويا حين زايمان ويادرطي شيردهي . د- علاوه بر آن ويروس مي تواند از راه مصرف خون ويا فاكتورهاي انعقادي آلوده هم منتقل شود . انتقال اين ويروس از طريق مايعات زير به اثبات رسيده است : الف - خون . ب - مني . پ - ترشحات واژن . ت - شير مادر . ث - هرمايع ديگري درداخل بدن كه حاوي خون باشد . ايدز از راه هاي زير قابل سرايت نيست: 1- تماس معمولي افراد در منزل يا اجتماع با بيمار 2- دست دادن 3- استفاده از وسايل غذا خوري مشترك مانند بشقاب، ليوان، قاشق و چنگال و… 4- استفاده از استخر هاي عمومي و يا توالت عمومي 5- آغوش گرفتن و يا بوسيدن صورت 6 - عطسه و سرفه 7- دستگيره درب ، گوشي تلفن و ميله اتوبوس 8- استفاده از البسه دست دوم 9- آب و غذا 10- تماس با اشك و عرق بيمار 11- استفاده از وسيله نقليه مشترك 12- نيش حشرات گروه هاي زير بيشتر درمعرض خطر قرار دارند : معتادين تزريقي كه از سرنگ و سوزن بطور مشترك استفاده مي كنند كه اين مسئله در زنداني ها بيشتر مشاهده مي شود . همسران افراد مبتلا. شركاي جنسي افراد مبتلا. افرادي كه شركاي جنسي متعدد دارند . زنان فاسد و بدكار. هم جنس بازان و يا زن و مردي كه تماسهاي جنسي خارج از روابط زناشوئي دارند . مبتلايان به هپاتيت(ورم كبد) يا مبتلايان به سل. خالكوبي هاي دسته جمعي . مبتلايان به بيماريهاي آميزشي و بخصوص افراد داراي زخمهاي تناسلي . ملوانان و رانندگان عبوری ا زمرزها. فرزندان مادران آلوده . جوانان علائم ويروس ايدزچيست؟ ايدز در شخص بالغ با وجود دست كم دو علامت اصلي همراه با حداقل يكي از نشانه هاي فرعي زير مشخص مي شود ، مشروط بر اينكه براي نارسايي ايمني و نقص دستگاه دفاعي بدن علت مشخص از قبيل سرطان ، سوء تغذيه شديد و يا ساير علل شناخته شده وجود نداشته باشد. علائم اصلي: 1- كاهش وزن بيشتر از10 درصد وزن بدن 2- اسهال مزمن که بيشتراز يك ماه طول کشیده باشد 3 - تبهاي متناوب يا ثابت بيش از يك ماه علائم فرعي: 1- سرفه پايدار به مدت بيش از يك ماه 2- عفونت پوستي منتشر همراه با خارش 3- تبخالهاي عود كننده 4- برفك دهاني 5- عفونت تبخالي مزمن پيشرونده و منتشرو بزرگ شدن عمومي غدد لنفي آلودگي به ويروس ايدز دليل ابتلا به بيماري ايدز نيست ولي سرانجام تقريباً بطور اجتناب ناپذيري به بيماري ايدز منتهي مي شود. مقصود از آلودگي به ويروس ايدز اين است كه ويروس وارد بدن انسان شده است ولي هنوز تغييراتي كه علائم بيماري را به بار مي آورد ، ايجاد نكرده است. يكي از اولين راه هاي شناخت يك بيماري ، شناخت علائم و مراحل مختلف سير بيماري است . با اين شناسايي ميتوان از گسترش و توسعه بيماري در مراحل اوليه جلوگيري نمود .علائم آلودگي بيماري ايدز بسيار پيچيده است و داراي مراحل چندي است كه الزاماًهمه آنها در افراد آلوده مشاهده نمي شود. اين مراحل عبارتند از: مرحله اول - عفونت حاد: در اغلب موارد در صورتي كه تعداد كافي ويروس ايدز وارد بدن فردي شود ، بعد از چند هفته علائمي نظير تب ، گلودرد، بزرگي غدد لنفاوي ، درد مفاصل و عضلات ، سر درد، ضعف و بي حالي، بي اشتهايي ، تهوع و استفراغ، كاهش وزن، اسهال و گاهي دانه هاي جلدي و يا تظاهرات عصبي ظاهر ميگردد. اين علائم اختصاصي نبوده و شباهت كاملي با نشانه هاي بسياري ازبيماريهاي ديگر دارد . چون خود بخود ظرف يك تا دو هفته بهبودي حاصل ميگردد ، كمتر اتفاق مي افتد كه بيماري دراين دوره تشخيص داده شود. بعلاوه از هنگام ورود ويروس ايدز تا مثبت شدن نتيجه آزمايشگاهي كه نشانگر آلودگي فرد است حدود 2تا 12 هفته و گاهي تا16 ماه طول مي كشد. در اين فاصله زماني ، فرد آلوده بوده و ممكن است سايرين را آلوده كند و متاسفانه به روشهاي آزمايشگاهي فعلي نمي توان بوجود آن پي برد. مرحله دوم - بدون علامت: پس از بهبودي خود بخودي مرحله حاد، بيمار وارد مرحله بدون علامت مي شود كه بر حسب نوع ويروس آلوده كننده از10تا17 سال طول مي كشد. در اين مدت شخص آلوده هيچگونه علامتي از بيماري را بروز نمي دهد و به ظاهر كاملاً سالم است ولي براي ديگران آلوده كننده مي باشد . اين مرحله نزد كودكان كوتاهتر است. در اين دوره آزمايش خون مثبت است. كنترل انتشار ويروس در اين مرحله مشكل مي باشد . مرحله سوم - بزرگي منتشر و پايدار غدد لنفاوي: دراين مرحله غدد لنفاوي بزرگ شده و به شكل قرينه و بدون درد در بيش از دو نقطه بدن بجز ناحيه كشاله ران ظاهر مي شود و حداقل 3ماه باقي مي مانند. مرحله چهارم - مرحله قبل از ايدز و حالات وابسته به ايدز:قبل از بروز علائم نهايي ايدز در بيمار ، عوارضي ظاهر مي شود كه به آن علائم مربوط به ايدز مي گويند و عبارتند از : 1. كاهش وزن بيشتر از10درصد وزن سابق 2. اسهال به مدت بيشتر از يك ماه 3. تب به مدت بيشتر از يك ماه 4. عرق شبانه 5. خستگي، بي حالي و ضعف اين علائم را مقدمه استقرار كامل ايدز كه پايان طيف بيماري مي باشد ، به حساب مي آورند . در برخي موارد بي قراري، بي اشتهايي، دل درد ، سردرد وجود دارد و تغييرات عصبي منجر به از دست دادن حافظه و آسيب اعصاب محيطي مي شود. اين علائم معمولاً متناوب است ولي كاهش وزن در اكثر بيماران وجود دارد و پيشرونده هم مي باشد . بسياري از بيماران در اين مرحله دچار ضايعات پوستي، مخاطي و ضايعات دائم و يا عود كننده دهاني و يا ناحيه تناسلي به علت ويروسهاي مختلف مي شوند. مرحله پنجم- ايدز: ايدز به مرحله نهايي آلودگي ايدز گفته ميشود. در اين مرحله به علت كاهش شديد قدرت دفاعي بدن، شخص مستعد ابتلا به بسياري عفونتهاي و سرطانها مي شود كه علائم بسيار متنوعي دارند و درنهايت بيمار را از پاي در مي آورند. حدود 25درصد افراد پس از 5سال ،25درصد پس از 10سال و حدود25درصد پس از 15سال از ورود ويروس به بدن دچار ايدز مي شوند . يعني در مجموع حدود 75درصد افراد آلوده پس از 15سال به مرحله ايدز مي رسند. در مورد اين مساله كه بالاخره 25درصد باقيمانده چه سرنوشتي دارند و چه زماني وارد مرحله ايدز مي شوند بحث وجود دارد. ولي آنچه كه مسلم است فرد آلوده ، حتي اگر ديرتر هم وارد مرحله بيماري شود، همواره براي سايرين آلوده كننده باقي مي ماند. ايدز بر روي تمامي دستگاهها واندام هاي بدن مانند تنفس ،گوارش، عضلاني، عصبي، پوست و مخاط، گوش و حلق و بيني و …اثر مي گذارد. پس از رسيدن به مرحله نهايي ايدز، متوسط طول عمر در بالغين حدود 5/2 سال است و بيمار نهايتاً به علت يكي از عفونتهاي فرصت طلب و يا سرطانها از پا در مي آيد . درمان بيماري ايدز تمامي دستگاههاي بدن را گرفتار مي كند. با تشخيص به موقع و بجا و بدنبال آن با بكار بستن درمانهاي نگهدارنده و مراقبتهاي صحيح مي توان تا حد قابل توجهي از مشكلات بيمار كاست و شرايط مناسبتري را براي زندگي وي فراهم نود. متاسفانه بيماري ايدز درمان قطعي ندارد . براي عفونتهاي فرصت طلب و سرطانها مي توان درمانهاي لازم را بكار برد و با داروهاي مخصوص دستگاه دفاعي بدن را تقويت نمود . تاكنون واكسن موثري براي جلوگيري از بيماري پيدا نشده است. راههاي پيشگيرى چون بيماري واكسن و درمان موثري ندارد و آلودگي به ويروس ايدز نهايتاً به بيماري ايدز منتهي ميشود كه كشنده است ، بنابر اين تنها راه مبارزه ، بكاربردن روشهاي پيشگيري از آلودگي است كه عباتند از: به منظور پيشگيري از سرايت بيماري از راه تماس جنسي : خويشتن داري و دوري از تماسهاي جنسي مشكوك در دوران تجرد، پاي بندی به اصول اخلاقي و خانوادگي پس از ازدواج، وفاداري به همسر و عدم بي بندوباري و پرهيز از انحراف جنسي و روابط جنسي غير مطمئن، استفاده از كاندوم، اجتناب از رابطه جنسي مقعدي. با كنترل خون و فرآورده هاي خوني، احتمال سرايت آلودگي از اين راه بسيار کم مي شود. اجتناب از استفاده مجدد از سرنگهاي يك بار مصرف و عدم استفاده از سرنگهاي مشترك در بین معتادان. عدم استفاده از مسواك مشترك ویا اجتناب از بكار بردن تيغ ريش تراش يكبار مصرف ديگران . در حال حاضر تنها راه پيشگيري از سرايت آلودگي مادر به فرزند ، عدم بارداري زن آلوده و استفاده از وسايل يشگيري از حاملگي است. بیست پرسش درباره ایدز 1 – ويروس اچ-آي- وي ازكجا آمده است ؟ واقعا نميدانيم، البته نظريه هاي مختلفي در اين باره پيشنهاد شده كه تابحال هيچ كدام به اثبات نرسيده است . تنها مي دانيم كه براي اولين بار اين ويروس درنمونه خوني كه ازفردي درسال 1959 تهيه شده بود مشاهده شده است . آناليز ژنتيكي اين نمونه خون پيشنهاد كرده است كه ويروس اچ-آي-وي احتمالا از يك ويروس منفرد دراواخر دهه 1940 منشا گرفته است . 2 - ازكجا بفهميم كه به عفونت ويروس اچ-آي-وي مبتلا شده ايم وعلايم آن چيست ؟ تنهاراه تشخيص آلودگي به ويروس اچ-آي-وي ، آزمايش است ونمي توان تنها به وجود علايم احتمالي اكتفا كرد وخوب است بدانيم كه بسياري ازافراد آلوده به اين ويروس ممكن است تامدت زيادي علامتي نداشته باشند . به هر حال ، علايم زير را مي توان به عنوان نشانه هاي هشدار دهنده ابتلا به ايدز درنظر گرفت : الف - كاهش سريع وزن . ب - سرفه خشك . پ - تب عود كننده ويا تعريق زياد شبانگاهي . ت - ضعف شديد غير قابل توجيه . ث - بزرگ شدن غده لنفي درزير بغل ، كشاله ران ويا گردن . ج - اسهالي كه بيش از يك هفته طول كشيده باشد . چ - نقاط سفيد رنگ يا لكه هاي غير طبيعي بر روي زبان ، دهان ويا گلو . ح - پنوموني يا ذات الريه . خ - لكه هاي قرمز، صورتي يا ارغواني رنگ رو ویا زیر پوست يا درون دهان ، بيني ويا پلك چشم . د - از دست دادن حافظه ، افسردگي وساير اختلالات عصبي . تذکر: هركدام از علايم فوق ممكن است مربوط به بيماري هاي ديگري به غير از ايدز باشد . بديهي است كه تشخيص ايدز براساس وجود شاخص هاي ويژه اي است كه فقط بر عهده پزشك معالج است . 3. چگونه بفهمیم اطرافيانمان آلوده به ويروس اچ-آي-وي هستند يانه ؟ هيچ گاه نمي توانيد فقط با نگاه به اطرافيانتان به اين مورد پي ببريد . هرفرد ظاهرا سالمي كه درمحل كار ، مدرسه ، استاديوم ورزشي ، خيابان و ... ملاقات مي كنيد ، ممكن است بدون آنكه حتي خود آگاه باشد ناقل اين ويروس باشد ودر حالي كه واقعا سالم به نظر مي رسد ، ويروس را به فرد ديگري منتقل كند . 4. پس از يك تماس جنسي مشكوك ويا استفاده از سوزن مشترك ، چه زماني بايد براي انجام آزمايش از نظر ويروس اچ-آي-وي مراجعه كنيم ؟ آزمايشاتي كه بطور معمول براي تشخيص اين عفونت بكار مي رود ، براساس جستجوي آنتي بادي هاي ايجاد شده توسط بدن دربرابر ويروس اچ-آي-وي است . ميزان اين آنتي بادي ها دراكثر مردم درطي 3 ماه پس از عفونت قابل شناسايي است ( بطور متوسط حدود 25 روز پس از تماس ) . اما در بعضي موارد ممكن است اين زمان به 6 ماه هم برسد . بنابراين درحال حاضرپيشنهاد مي شود كه در فواصل 3 و 6 و نهایتا 12 ماه پس از تماس احتمالي ، ( هرگونه تماس جنسي محافظت نشده ويااستفاده ازسوزن مشترك ) ، براي انجام آزمايش مراجعه كنید . نكته بسيارمهمي كه نبايد فراموش شود اين است كه درطي اين مدت ، نبايد خود وديگران را درمعرض ويروس اچ-آي-وي قرار دهيد . 5 - اگرآزمايش ويروس اچ-آي-وي در فردی مثبت گزارش شود چه باید کرد ؟ آزمايش مثبت به معناي ايدز نيست . لذا هرچه زودتر، اقدامات زير را در جهت محافظت از سلامتي خود انجام دهيد. بايد دانست اين اقدامات هرچه زودتر انجام شوند، مي توانند شروع بيماري ايدز را به تاخير اندازند . بعضي از مهمترين اقداماتي كه بايد سريعا انجام دهيد به قرار زير است : الف - حتي اگر احساس بيماري نمي كنيد وهيچ کدام ازعلايم باليني مربوط به ايدز را نداريد ، به پزشك بويژه كسي كه دردرمان وبرخورد با ايدز تجربه داشته باشد مراجعه كنيد . ب - آزمايش توبركلوز يا سل را انجام دهيد . شما ممكن است دچار عفونت سل باشيد بدون آنكه خبرداشته باشيد . عفونت تشخيص داده نشده سل دريك فرد مبتلا به ويروس اچ-آي-وي مي تواند بيماري سل شديدي را ايجاد كند در حالي كه اگر سريعا تشخيص داده شود مي تواند بطور موفقيت آميزي درمان يا كنترل شود . پ - مصرف سيگار، مقادير زياد مشروبات الكلي ويا داروهاي غير قانوني ( نظير كوكايين ) مي تواند سيستم ايمني بدن شمارا تضعيف كند . لذا مصرف اين مواد را متوقف كرده ويا كاهش دهيد . 6 - منظور از عفونت هاي فرصت طلب در ايدز چيست ؟ بيماري ايدز ، قدرت سيستم دفاعي بدن راكاهش مي دهد تا جايي كه بعضي از ميكروبهايي كه معمولا درافراد سالم (به علت كفايت سيستم ايمني) قادر به ايجاد عفونت وبيماري نيستند ، درمبتلايان به ايدز ، بدن را مورد هجوم خود قرار مي دهند . ازاين روي ، به آنها عفونت هاي فرصت طلب اطلاق مي شود . 7 - كاندوم هاي لاتكس چقدر درپيشگيري از انتقال ويروس اچ-آي-وي موثراند ؟ بر طبق پژوهش هاي انجام شده برروي افراد سالمي كه با افراد ناقل اين ويروس تماس جنسي داشته اند، 98 % از آنهايي كه بطور منظم وبه روش صحيح از كاندوم لاتكس استفاده مي كرده اند به ويروس آلوده نشده اند . لذا كاندوم لاتكس درصورت استفاده منظم، مي تواند تاحد زيادي ازخطر انتقال ويروس اچ-آي-وي بكاهد . 8 - آيا بوسيدن بادهان باز ، ويروس اچ-آي-وي را منتقل مي كند ؟ بوسيدن تر يا بوسيدن با دهان باز خطر كمي دارد چون بزاق دهان حاوي ويروس اچ-آي-وي نيست .البته درمواردي كه طولاني باشد ممكن است باعث ايجاد خراش دردهان يا لب شده و ويروس را منتقل كند . علاوه بر آن ، بعضي افراد گاهگاهي خونريزي خفيف از لثه يازخمهاي كوچك دردهان دارند كه مي تواند عامل انتقال ويروس اچ-آي-وي باشد. 9 - آيا ارتباطي بين انتقال ويروس اچ-آي-وي وسايربيماري هاي مقاربتي وجود دارد ؟ بلي . آنهايي كه به يك بيماري مقاربتي بويژه انواعي كه باعث ايجاد زخم باز برروي پوست مي شوند ( نظير سيفيليس ، تبخال و شانكروئيد ) مبتلا هستند ، بيشتراز افراد سالم درمعرض ابتلا به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند چون وجود شكاف وزخم باز دراعضاي تناسلي ، احتمال ورود ويروس را بيشتر مي كند حتي آنهايي كه به انواعي ازبيماري هاي مقاربتي مبتلايند كه باعث ايجاد زخم وشكاف باز درعضو جنسي نمي شود ( نظير كلاميديا ويا سوزاك ) نيز بيشتر از افراد سالم درمعرض ابتلا به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند ، چراكه بيماري مقاربتي مي تواند باعث برانگيخته شدن يك پاسخ ايمني موضعي درناحيه تناسلي شودكه انتقال ويروس اچ-آي-وي را راحت ترمی سازد. علاوه بر آن بايد دانست كه اگر فرد مبتلا ، به يك بيماري مقاربتي ديگر نيز مبتلا باشد ، 5 برابر بيش از آنهايي كه ويروس اچ-آي-وي را به تنهايي دارند مي تواند ويروس فوق را به ديگران منتقل كند . 10 - آيا ويروس اچ-آي-وي ازطريق تماس هاي اتفاقي منتقل مي شود ؟ خير . اين ويروس درطي فعاليت هاي روزمره درمحيط كاري منتقل نمي شود ، منجمله : الف - تماس هاي اجتماعي روزمره شامل دست دادن ، روبوسي ( بر روي گونه ) ويا بوسيدن دست ودرآغوش گرفتن دوستان . ب - ورزش وكار . پ - خوابيدن دريك اتاق ويا نفس كشيدن درهواي مشترك ( محيط كار ، اتومبيل و ... ) . ت - ظروف غذا يانوشيدني مشترك ، دستگيره درب ، استفاده از آب مشترك درشستشو ، شنا در استخر مشترك . ث - آب دهان انداختن ، عطسه وسرفه . ج - عرق بدن واشك . چ - گزش پشه ياساير حشرات. 11 - آيا ويروس اچ-آي-وي از طريق حيوانات خانگي منتقل مي شود ؟ خير . 12 - آيا ويروس اچ-آي-وي درحين خالكوبي واعمال مشابه منتقل مي شود ؟ بلي . لذا توصيه مي شود براي جلوگيري از اين خطر ، تمام وسايلي كه با آنها به داخل پوست نفوذ مي شود بعد از مصرف يا طور امن دفع شوند ويا آنكه كاملا ضد عفوني واستريل شوند . 13 - آيا شاغلين حرفه های پزشکی و بهداشتي درخطر ابتلا به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند ؟ خطر ابتلا دراين افراد بسيار پايين است بويژه درصورتي كه احتياط هاي لازم را مراعات نمايند . تنها خطر دراين افراد ، انتقال ويروس از راه آسيب هاي اتفاقي ناشي از سوزنها وساير تجهيزات ووسايل تيز آلوده به ويروس است كه حتي اين خطرنيز بسياركم است چراكه براساس تخمين دانشمندان،احتمال آلودگي از طريق جراحت اتفاقي سوزن ، كمتر از 1 % است . 14. آيا مراجعه كنندگان به مطب پزشكان ودندانپزشكان درمعرض خطر آلودگي به ويروس اچ-آي-وي قرار دارند ؟ چنين خطري وجود دارد ولي احتمال وقوع آن بسيار نادر است . بر اساس گزارش مركز كنترل وپيشگيري بيماريها ( سي – دي – سي ) در سال 1990 ، يك دندانپزشك آلوده به ويروس اچ-آي-وي ، ويروس را به 6 نفر منتقل كرده است . 15 - آيا درهنگام مسابقات ورزشي احتمال سرايت ويروس اچ-آي-وي وجود دارد ؟ دراين باره مدركي وجود ندارد.به هرحال، خطر بسيار كمي دراين رابطه وجود دارد كه مربوط به ورزشهايي است كه درطي آن ، بدن دو ورزشكار با هم تماس مي يابد وآنهم هنگامي كه فرد آلوده داراي زخم وخونريزي بربدن خود باشد . 16 - آيا ويروس اچ-آي-وي ازطريق نيش پشه منتقل مي شود ؟ خير . از ابتداي شروع اپيدمي ايدز تابحال هيچ مدركي دال براحتمال انتقال ويروس اچ-آي-وي از اين طريق بدست نيامده است. نتايج تجربيات ومشاهدات بر روي عادات وشيوة گزش حشرات نشان داده است كه هنگامي كه پشه اي فردي را مي گزد ، درنوبت بعدي خون مكيده شده ازفرد قبلي را به فرد ديگري وارد نمي كند بلكه بزاق خود را بعنوان يك لوبريكانت درناحيه گزش وارد مي كند . بايد دانست بيماري هايي نظير تب زرد ومالاريا ازطريق بزاق انواعي از پشه ها منتقل مي شوند ولي همانطور كه ذكر شد ، اين مسئله درمورد ويروس اچ-آي-وي صدق نمي كند . از آن گذشته ، ويروس اچ-آي-وي فقط براي زمان كوتاهي مي تواند دربدن پشه زنده بماند وبرخلاف عامل مالاريا دربدن پشه رشد وتكثير نمي يابد . امروزه دليلي وجود ندارد كه حتي از احتمال انتقال مقاديري از خون آلوده به ويروس اچ-آي-وي كه دربخش هايي از دهان پشه باقي مانده است به فرد ديگر ترسي داشته باشيم . دلايل زيادي براي توجيه اين مسئله وجود دارد ازجمله : الف - تنها مقدار اندكي ازخون مكيده شده درسطح دهان حشره باقي مي ماند . ب - افراد آلوده به ويروس اچ-آي-وي سطوح دايما بالايي از ويروس اچ-آي-وي را درجريان خون خود ندارند ج - براساس مشاهدات ، معمولا حشره پس از گزش يك نفر بلافاصله فرد ديگري را نمي گزد بلكه ترجيح مي دهد كه استراحت كند تاخون صرف شده را هضم كند . 17 - افرادي كه ازداروهاي تزريقي استفاده مي كنند ، چگونه خطر ابتلا به عفونت ويروس اچ-آي-وي را كاهش دهند ؟ توصيه مي شود كه هرچه زودتر اين عمل را متوقف كنند ، اما به آنهايي كه نمي توانند يا نمي خواهند اعتياد خود به اين داروها را درمان كنند توصيه مي شود كه : الف - ازسرنگ ، آب وتجهيزات آماده سازي دارو فقط براي يك بار مصرف ، استفاده شود. ب - هرگز از سرنگ ، آب وتجهيزات آماده سازي دارو بصورت مشترك بافرد ديگري استفاده نشود . پ - فقط از سرنگهايي كه از يك منبع مطمئن تهيه شده است ( نظير داروخانه ) استفاده شود . ت - از آب استريل براي تهيه دارو قبل از تزريق استفاده شود . ج - ناحيه تزريق قبلا با يك سواب الكلي تميز شود . چ - بعد از اتمام كار، سرنگ بصورت امن معدوم شود . ح – اگر از سرنگ استريل وساير تجهيزات يكبار مصرف وجود نداشته باشد ، بايد آنها را قبل از استفاده در آب جوشانده وضد عفوني كرد . 18 - اگر تابحال رفتار مخاطره آميزي ازنظر آلودگي به ويروس اچ-آي-وي داشته اید اما بهر دليلي تمايل ندارید براي مشورت به پزشك مراجعه كنید يا آزمايش انجام دهید، لطفا: حتما به پزشك مراجعه كنيد وآزمايشات لازم را براي حصول اطمينان انجام دهيد . درغير اين صورت به گونه اي عمل كنيد كه گويي آلوده به ويروس اچ-آي-وي هستيد يعني خون خود را اهدا نكنيد ، سرنگ خود را به ديگري ندهيد وتماس جنسي نداشته باشيد ويا لااقل ازكاندوم ويا روش هاي تماس جنسي کاملا حفاظت شونده استفاده كنيد. توصيه مهم : جلوگيري ازتماس جنسي مشكوك بهترين راه براي جلو گيري از ابتلا به عفونت ويروس اچ-آي-وي (وساير بيماري هاي مقاربتي) است ولي آنهايي كه فعاليت جنسي دارند لااقل توصيه هاي زير را بكار بندند : الف - تماس جنسي ازطرقي به غير ازتماس واژينال ، مقعدي ويادهاني . ب - مقاربت فقط بايك شريك جنسي سالم . پ - استفاده ازكاندوم هاي لاتكس درهرنوبت . 19- منظور از تماس جنسي سالم چيست ؟ منظوربکارگیری تدابیری است كه شما را از آلودگي هاي منتقله از راه تماس جنسي ، نظير ويروس اچ-آي-وي ، درامان نگاه دارد، این راهها عبارتند از : الف - اساسا تماس جنسي نداشته باشيد . ب - اگر فقط بايك فرد تماس جنسي داشته باشيد ، درحالي كه هيچ كدام ازشما آلوده به ويروس اچ-آي-وي نبوده وشريك جنسي ديگري نداشته باشد . پ - اگر بطور صحيح ازوسائل حفاظتی مناسب مانند كاندوم استفاده كنيد . 20- آيا امكان انتقال از طريق مايعات بدن از قبيل آب دهان وجود دارد ؟ اگر چه مقدار كمي اچ-آي-وي در ساير مايعات بدن از قبيل آب دهان ، مدفوع، ادرار و اشك مشاهده شده اما هنوز در اين مورد كه اچ-آي-وي ميتواند از طريق اين مايعات منتقل شود اطمينان وجود ندارد و موردي مشاهده نشده است. هنوز پزشكان معتقدند كه امكان ابتلا به اچ-آي-وي و ايدز از طريق لمس كردن، استفادهء اشتراكي از وسايلي مانند فنجان و خودكار يا سرفه و عطسه وجود ندارد. اچ-آي-وي ويروسي نيست كه از طريق اماكن عمومي مثل مدرسه ، رستوران و ... منتقل شود. چون ويروس ايدز نمي تواند بمدت طولاني در محيط خارج از بدن به حياط خود ادامه دهد ، تماسهاي عادي در محيط كار ، اجتماع و مدرسه باعث انتقال بيماري نمي شود ويروس ايدز به شدت به حرارت حساس است.
